‘Aantekeningen over de Goelag’
DI 9.05.2023 om 20u

Met een inleiding van Alicja Gescinska

In het kader van de Europadag met als gastland Polen stelt Alicja Gescinska ons de filosofe Barbara Skarga voor. Ze maakte naam met filosofische essays, maar een van haar belangrijkste werken bleef lang onopgemerkt. In 1985 publiceerde ze onder pseudoniem haar persoonlijke getuigenis van haar leven in de goelagkampen. Alicja Gescinska schreef een inleiding bij haar pakkende levensverhaal (vertaald door Steven Lepez). Na de bevrijding is een urgent boek, zeker nu een beter begrip van de complexe realiteit en verhouding van Rusland met zijn buurlanden meer dan ooit noodzakelijk is.

Het einde van de Tweede Wereldoorlog hangt in de lucht. Je bent 25 jaar, de zon schijnt. Je doet een licht zomerjurkje aan, omdat het een mooie dag belooft te worden. En dan word je opgepakt door het Russische leger, eindeloos verhoord en na een schijnproces beland je als volksvijand van de Sovjet-Unie voor tien jaar in de goelagkampen.

Barbara Skarga (1919-2009) is de belangrijkste Poolse filosofe van de twintigste eeuw. Ze werd in Warschau geboren, maar groeide op een landgoed bij Vilnius op. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot ze zich aan bij het verzet. In september 1944 werd ze opgepakt door het Rode Leger en tot tien jaar dwangarbeid veroordeeld. Na haar vrijlating werd ze nog gedwongen te werken in een kolchoz, zodat ze pas in 1956 de draad van haar leven in Polen weer kon oppakken. Ze studeerde af, promoveerde en werkte haar hele leven als hoogleraar. Ze mengde zich actief in het publieke debat en was betrokken bij de Poolse solidariteitsbeweging Solidarnosc. Ze liet een uitgebreid filosofisch oeuvre na.

Alicja Gescinska (°1981) wordt meestal omschreven als Pools-Belgische filosofe en schrijfster; soms ook als Pools-Vlaamse of als Belgische met Poolse roots. Ze is geboren in Warschau tijdens een moeilijk periode voor Polen. Haar ouders beslisten om het land en al zijn moeilijkheden te verlaten toen ze zeven was. Het gezin verbleef enkele maanden in een asielcentrum in Brussel; het was een kort verblijf, maar de herinneringen eraan hebben zich diep en blijvend in haar geest genesteld. Ze vestigden zich in Lede en Alicja liep er school, leerde er Nederlands, maar bleef thuis ook Pools praten. Al op jonge leeftijd zocht ze antwoord op vragen over haar identiteit. Veel van die vragen galmen na in haar filosofisch werk; ze zijn het begin van de zoektocht geworden die haar op de wegen heeft gebracht die ze nu nog steeds bewandelt.

Fragmenten uit het boek zullen worden voorgelezen door Sara De Roo. Sara De Roo (°1970) studeerde aan het Conservatorium te Antwerpen, waar ze les kreeg van Luk Perceval en Dora van der Groen. Tot 2018 was ze een van de gezichten van  Toneelspelersgezelschap STAN. Daarnaast acteerde ze in films zoals Rosie van Patrice Toye (nominatie beste actrice Joseph Plateauprijs) en Nowhere Man. Op televisie was ze te zien in series als De Parelvissers en Met man en macht. Sinds een paar jaar staat ze aan het hoofd van de theateropleiding van het Conservatorium.

foto Alicja Gescinska: Steven Lepez

foto Barbara Skarga: erven Barbara Skarga

in samenwerking met het Pools Instituut